కుంకుమ తిలకం

హిందూ సాంప్రదాయము లో పసుపు , కుంకుమకు ముఖ్యపాత్రనే వుంది . ఏ శుభకార్యము తలపెట్టినా , ముందుగా పసుపు ,కుంకుమ లనే కొంటారు . ఆ తరువాతనే ఏమి కొన్ననూ . అమ్మవారికి , కుంకుమపూజ చేస్తే చాలామంచిది అని , పర్వదినాలలో తప్పక చేస్తారు . కుంకుమను , సుమంగళీ చిహ్నముగా భావిస్తారు .

మా అమ్మ కుంకుమను ఇంట్లోనే తయారు చేసేది . ప్రతిరోజూ అమ్మవారికి , ఆ కుంకుమ తోనే పూజ చేసి , ఆ పూజా కుంకుమను , ముతైదువులకు పంచేది . మా బంధువులు , మితృలు అందరూ కావాలని అడిగి తీసుకునేవారు . ఈ పోస్ట్ ఆ కుంకుమ తయారి గురించి .

కావలిసిన సామానులు :
10 కిలోలు , పసుపుకొమ్మలు ,
1 కిలో పటిక ,
1 కిలో ఎలిగారం ,
400 నిమ్మకాయలు ,
1/2 కిలో నువ్వుల నూనె .
ముందుగా నిమ్మకాయలను రసము తీసుకొని , ప్లాస్టిక్ బకెట్ లో పోసుకోవాలి . పటిక , ఎలిగారం ను కచ్చా పచ్చాగా దంచి , ఆ రసములో ,కరిగి పోయేటట్లుగా కలపాలి . తరువాత పసుపు కొమ్ములు వేసి బాగాకలిపి ఒక రోజు వుంచాలి . మరునాడు వాటిని , ఇంకో ప్లాస్టిక్ బకెట్లోకి పూర్తిగా వంచేయాలి . ఆ విధముగా , నిమ్మరసము , పసుపు కొమ్ములకు పూర్తిగా పట్టేవరకు ,ప్రతిరోజూ ఒక బకెట్ లో నుండి , ఇంకో బకెట్ లో కి గుమ్మరించాలి .. ఇలా మార్చటము వలన పసుపు కొమ్ములకు నిమ్మరసము చక్కగా అంటుతుందన్నమాట. పసుపుకొమ్ములకు నిమ్మరసము పూర్తిగా పట్టిన తరువాత , అంటే ,ఈ సారి బకెట్ వంచుతే ,ఒక్క చుక్క కూడ నిమ్మరసము , పడకూడదన్నమాట , ఎవరూ తిరగని చోట , దుమ్మూ ధూళీ పడని చోట , నీడలో నేల శుభ్రముగా తుడిచి , చాప వేసి , దానిమీద , శుబ్రమైన బట్టను పరిచి , ఈ పసుపు కొమ్ములను ఎండపెట్టాలి . నీడలోనే సుమా ! అవి పూర్తిగా ఎండిన తరువాత , రోటిలో వేసి దంచాలి . ఆ పొడిని , తెల్లటి , పలచటి బట్టలో వేసి , జల్లించాలి . తరువాత ఆ పొడిలో కొద్ది కొద్దిగా నూనె వేస్తూ కలపాలి . నూనె తో కలపటము వలన , కుంకుమ నుదుటి మీద నిలుస్తుంది . లేకపోతే పెట్టుకోగానే రాలిపోతుంది . సరిపడా నూనె కలిపాక , సువాసన కొరకు ,కొద్దిగా రోజ్ వాటర్ కాని , ఉడుకులోన్ కాని కలపాలి . ఈ కుంకుమ మంచి ఎరుపురంగు లో వుంటుంది . ( సింధూరం రంగు కాదు , ఎరుపు ) .

ఈ కొలతలు మా అమ్మ చేసుకున్నవి . ఎవరైనా ప్రయత్నము చేయాలంటే 100 గ్రాముల పసుపు కొమ్ములతో , మిగితావి ఆ కొలతకు సరిపడా తీసుకొని చేసుకోవచ్చు. పటిక , ఎలిగారము , కిరాణాదుకాణాలలో దొరుకుతాయి . చక్కని సువాసన తో ఈ కుంకుమ చాలా బాగుంటుంది .

పసుపు కొమ్ములలో , కుంకుమ రాళ్ళు వేసి , దంచి , తెల్లనిబట్టతో జల్లించి , నూనె కలుపుకొని , తోపురంగు కుంకుమ ( మెరూన్ కలర్ ) తయారు చేసుకోవచ్చు . కుంకుమరాళ్ళు , పటికలాగా వుంటాయి . తొందరగానే నలుగుతాయి .కుంకుమ రాళ్ళు కూడా కిరాణా దుకాణాలలో దొరుకుతాయి . బజారులో దొరికే కుంకుమ ఇదే .

నేను కైలాసగౌరి నోము చేసుకున్నప్పుడు , మా వియ్యపురాలు ,( మా కోడలు అమ్మగారు ), కృష్ణవేణి గారు , విజయనగరకాలనీలో ఒక ముసలావిడ దగ్గర , కుంకుమ కొట్టించారు . అయితే అప్పుడు , మేము పసుపు కొమ్ములను , నిమ్మరసములో నాన వేయలేదు . పటిక , ఎలిగారము వేసాము . ఆ ముసలావిడ పసుపు కొమ్ములను కొట్టేటప్పుడే , కొద్ది కొద్దిగా ,దాదాపు పది నిమ్మకాయల రసమును పిండింది . పొడిని , తెల్లబట్ట తో జల్లించి , నువ్వుల నూనెను కలిపింది . తరువాత ఇంటికి తెచ్చాక , నేను కొద్దిగా రోజ్ వాటర్ ను కలుపుకున్నాను . ఈ కుంకుమ , ఎరుపు రంగులో కాకుండా , బజారులో దోరికే రంగులో కాకుండా మధ్యస్తము గా బాగుంది . బజారు కుంకుమ కొంచము ముదురు మెరూన్ కలర్ లో వుండి , కొంచము నలుపు రంగులో కనిపిస్తుంది .

ఓపిక , టైము వుంటే కుంకుమను తయారుచేసుకొని చూడండి . ఎంతైనా మనము సొంతముగా తయారు చేసుకున్న ఆనందమే వేరుకదా !